جامعه شناسی سیاسی غرب و ایران(بخش اول)
جامعه شناسی سیاسی
غرب و ایران(بخش اول)
جامعه شناسی
سیاسی غرب و ایران کتاب های خلاصه منابع رشته علوم سیاسی به همراه
مجموعه تست با پاسخنامه تشریحی برای کنکوریها
بخش اول:مفاهیم کلی
جامعه شناسی سیاسی چه ویژگیهایی دارد؟
جامعه شناسی علمی است که به مطالعه رفتار اجتماعی میپردازد
بحث جامعه شناسی سیاسی مطالعه رفتار اجتمـاعی و فهم اجتماعی است.بطوریکه رابطه
جامعه و دولت از موضوعات مهم می باشد
اما جامعه شناسی سیاسی به عنوان یک رشته از کجا پیدا شده
است؟
از اواسط قرن نوزدهم به بعد رشته علوم سیاسی با تفکر مکتب
پوزیتویسم...پیدا شد اولین دانشگاهی که به عنـوان علـم سیاست تاسیس شده در سال 1880 در کلمبیا میباشد. بطور کلی سه عرصه مورد
بررسی قرار می گیرد:
1- جامعه شناسی 2 – سیاست 3- اقتصاد
جامعه شناسی سیاسی دو عرصه را مورد مطالعه قرار میدهد
که جامعه و سیاست دو عرصه اي اسـت کـه ارتبـاط آنهـا مورد بررسی قرار می گیرد.
جامعه شناسی سیاسی نه جامعه شناسی است و نه سیاست بلکه در
آن به اجزاء جامعه با اجزاء سیاست نمـی پردازنـد بلکه فرض بر این است که ارتباط اینها را مورد شناسایی قرار میدهیم.
کسانی که در ابتدا جامعه و سیاست و اقتصاد را مورد مطالعه
قرار دادند افرادي مانندآگوست کنت ، کارل مـارکس، جـان استورات میل، هربرت اسپنسر، امیل دورکیم، ماکس وبر و دیگران اینها همگی به
نحـوي بـه مطالعـه جامعـه و سیاسـت
پرداخته اند.
این اندیشمندان در سه نقطه با هم مشترك بودند اولین نقطه
مشترك اینکه اینها معتقد بودند علم اجتماع، علم اقتصاد و علم سیاست وجود دارد. امکان دارد علم سیاست داشته باشیم یعنی میتوانیم
مسـائل سیاسـت را در قالـب الگـو و مـدل طرح کنیم و به تشریح آن بپردازیم و نظریههاي فراگیر بسازیم یعنی نظریهاي
بسازیم که در اکثـر جوامـع صـدق داشـته باشد.
- نقطه دوم این است که اینها همگی راجع به جامعه خودشان
صحبت میکنند مبنی بر اینکه جامعـه در چـه وضـعیتی قرار دارد «16» جامعه شناسی سیاسی غر ب و ایران
- بیشتر متفکران راجع به گذار از ماقبل صنعتی به صنعتی صحبت
میکنند نگران این هسـتند کـه جامعـه اروپـایی در
حال تغییر است و در مورد تغییرات اینها صحبت میکنند.
تعریف جامعه شناسی سیاسی ، علوم سیاسی ، تفاوت این دو با هم
تاریخچه جامعه شناسی سیاسی
سه تحلیل عمده در ارتباط با جامعه شناسی سیاسی از حیطه روش
تحقیق
1- خرد
2- میانه
3- کلان
نظریه ها
1- پوزیتویسم ( اثباتی ) کنت – سن سیمون
2- مارکسیسم: کارل مارکس
مارکسیسم هاي ساختاري
1- التوسر
2- پولانزاس
3- کلاوس اوفه
4- رالف میلبند
فونکسیونالیست ها ( ساختی- کارکردي ) : پارسونز
مکتب تفهمی : وبر
نخبگان یا الیتیسم
- پاره تو جامعه شناسی سیاسی غرب و ایران «17»
- سی رایت میلز ( نخبگان قدرت )
- رابرت میخلز یا میشلز ( قانون آهنین – الگارشی
)
- ( تکثر گرایی ) پلورالیسم رابرت دال
اصطلاحات : جامعه مدنی – جامعه توده اي – تئوکراسی –
مریتوگراسی . . .
جامعه شناسی سیاسی
بحث از زمینه اجتماعی قدرت است به عبارت دیگر به تأثیر
ساختارهاي اقتصادي ، اجتماعی و فرهنگی بـر روي سـاختار
دولت می پردازد. یعنی بررسی اجتماعی سیاست – یعنی بررسی
مبانی اجتماعی قدرت را شامل می شود .
علوم سیاسی : به تأثیر سیاست بر روي ساختارهاي اقتصادي
اجتماعی و فرهنگی جامعه می پردازد .
در نهایت می توان گفت : که جامعه شناسی سیاسی ، به بررسی
محیط اجتماعی سیاست یا به مبانی اجتمـاعی قـدرت مربـوط
است
تعریفی که از جامعه شناسی سیاسی ارائه شده توسط « لوئیس
کورز» مطرح شده او معتقـد اسـت کـه جامعـه شناسـی
سیاسی به تأثیر گسترده ساختارهاي اقتصادي ، اجتماعی و
فرهنگی بر روي ساختار سیاسی می پردازد .
قدرت :
اعمال زور به دیگران یا توانایی اعمال زور به دیگران علی
رغم میل باطنی آنها است .
بیشتر بحث قدرت و اقتدار را وبر مطرح می کند
.
اقتدار :
قدرتی است که مشروع و پذیرفته شده اي که افراد با میل شخصی
و باطنی آن را می پذیرند و حق اطاعت از مافوق را بر
خود ضروري می دانند – نقطه نظر وبر می باشد
.
نفوذ : «18» جامعه شناسی سیاسی غر ب و ایران
عبارت است از تأثیر گذاري در پذیرش یک سري از عقاید و
باورهاي سیاسی بدون داشتن سمت و مقام رسمی و سیاسی
حزب :
مشروع ترین مکان براي بدست گیري قدرت و یا تعویض قدرت است
باز هم وبر آن را مطرح می کند معتقـد اسـت بـین
دمکراسی و حزب رابطه مستقیم وجود دارد .
تاریخچه شکل گیري جامعه شناسی سیاسی
به دوران یونان باستان مربوط است . جایی که افلاطون و ارسطو
و بعد از آن ماکیاول در کتاب «شهریار» اصول حاکمیت
سیاسی رامطرح می کند ( ظاهرسازي ، خوب بودن براي مردم و در
باطن سعی در نگه داشتن قدرت و حاکمیت سیاسی. ( فارابی ، افلاطون ، ارسطو ، ماکیاول از مدینه فاضله صحبت می کردند . این
دوره نقطه عطف جامعه شناسی سیاسی بـه قرن 19 و پیدایش مکتب پوزیتویسم است
.
اما بعد از قرن 20 و قرن اخیر این رشته به دموکراسی و
تحولات اجتماعی عصر جدید مربـوط اسـت کـه داراي تـأثیرات
سیاسی است . پیدایش دموکراسی مدرن و همچنین موضوع روز جامعه
شناسی سیاسی در جامعه امروز بحـث از دولـت
مدرن است .
دولت مدرن : ویژگی جامعه امروزي است که داراي سه بحث اصلی
است :
یعنی پیدایش آن به این سه بحث برمی گردد
:
1- از بین رفتن سلطه دولت مرکزي بر حکومتهاي محلی
2- حاکمیت رابطه اقتصادي بازاري بر جامعه
3- تضعیف رابطه دین و دولت
از لحاظ سطح تحلیل جامعه شناسی سیاسی داراي سه حوزه تحلیل
است :
1- گرایش رفتاري یا رفتار شناسی سیاسی در سطح خرد
2- گرایش تأثیر نیروي هاي اجتماعی بر تحولات سیاسی در سطح
میانه
3- گرایش ساختاري یعنی تأثیر ساختارها فرهنگی ، اجتماعی ،
اقتصادي و سیاسی برهم سطح کلان
مکتب پوزیتویسم
مکتب پوزیتویسم براي اولین بار به بررسی رابطه بین ساختار
اقتصادي جامعه و نهادهـاي سیاسـی اجتمـاعی و فرهنگـی
پرداخت .
نمونه سوالات تستی
1- ویژگی اصلی احزاب جدید کدام است؟
1) ایدئولوژي 2) سازمان 3) توده اي بودن 4) غیر سیاسی
بودن
2-کدام یک از اندیشمندان زیر به عنصر فنی شکل گیري احزاب
جدید معتقد است؟
1) موریس دوورژه 2) اشتین رکان 3) مارتین لیپست 4)
واینر
3- از نظر اشتین رکان و مارتین لیپست انقلاب ........شکاف
دین و دولت را به وجود آورد که در صورت
استمرار در قالب احزاب ......و......پدیدار میشود.
1) ملی-مذهبی و لائیک 2) صنعتی-کارگري و کارفرمایی
3) فرانسه-راست و چپ 4) اطلاعاتی-سکولار و لائیک
4- چه کسی وي پیدایش احزاب را از نظر جامعه شناسی تاریخی
وتلفیق آن با پدیدهي سازمان تشریح میکند؟
1) موریس دوورژه 2) مارتین لیپست 3) ماکس وبر 4) کارل
مارکس
5- منبع اصلی منازعه سیاسی و اجتماعی در جوامع صنعتی
پیشرفته کدام است؟
1) عقیده و ایدئولوژي 2) تفاوتهاي قومی- زبانی
3) فرهنگ سیاسی منازعهگرا و گسیخت آور 4) علایق
طبقاتی
6- جنبش نو فاشیستی در ایتالیا و جنبش نئونازي در آلمان از
حمایت کدام گروه هاي اجتماعی برخوردار
بوده اند؟
1) خورده بورژوازي 2) بورژوازي 3) دهقانان 4)
پرولتاریا و لومپن پرولتاریا
7-تشدید شکاف هاي اجتماعی زمینه هاي پیدایش کدام احزاب را
تقویت میکند؟
1) احزاب توده اي 2) احزاب اقتصادي جامعه شناسی سیاسی
غرب و ایران «383»
3) احزاب فراگیر 4 ) احزاب ایدئولوژیک
8-نمونه ي بارز احزاب کادر احزاب ..................بوده
اند.
1) سوسیالیستی 2) محافظه کار و لیبرال 3) فاشیستی 4)
کمونیستی و آنارشیستی
9-احزاب برجستگان در تقسیم بندي ژان شارلو مطابق همان
.......
1) احزاب توده اي در تقسیم بندي دوورژه هستند.
2) احزاب فراگیر در تقسیم بندیهاي جدید است.
3) احزاب کادر در تقسیم بندي دوورژه است.
4) احزاب سخت در تقسیم بندي هوگ پورتلی است.
10- عامل عهده ظهور احزاب فراگیرپس از جنگ دوم جهانی چه
بود؟
1) وفوراقتصادي و ترمیم شکاف هاي فرهنگی
2) وفور اقتصادي و کاهش شکاف هاي طبقاتی
3) شکست احزاب طبقاتی سنتی
4) فقر اقتصادي و افزایش شکاف هاي طبقاتی
پاسخنامه سوالات تستی
1- گزینه 2صحیح است.
2 - گزینه 1صحیح است.
3- گزینه 1صحیح است.از نظر رکان و لیپست انقلاب ملی به نزاع
دین و دولت و نـزاع مرکـز و پیرامـون منجـر شـد. در
جوامعی که نزاع دین و دولت فیصله نیافت، این نزاع در قالب
نزاع احزاب مذهبی و لائیک ادامه یافت.
4- گزینه 3صحیح است.
5- گزینه 4صحیح است. هرچه جامعهاي از نظر صنعتی پیشرفته تر
میشود، بر وزن و اهمیت علایـق طبقـاتی بـه عنـوان
منبع اصلی منازعه سیاسی و اجتماعی افزوده میشود.
6- گزینه 1صحیح است.
7- گزینه 4صحیح است.
8- گزینه 2صحیح است. احزاب محافظه کار و لیبرال مثال هاي بارز
احزاب کادرند.
9- گزینه 3صحیح است.
10- گزینه 2صحیح است. در سال هاي پس از جنگ جهانی دوم در
نتیجه تحولات اجتماعی- اقتصـادي از جملـه وفـور
اقتصادي و پیشرفت صنعتی شکافهاي طبقاتی تا حدي ترمیم یافت و
زمینه براي پیدایش نسل سومی از احزاب که همان
احزاب فراگیر است آماده شد
